Ýetginjeklikde bir gyzyň bedeni ulalýar we üýtgeýär. Muňa ýetginjeklik diýilýär. Käbir üýtgeşmelere garaşýarsyňyz we boljakdygyny bilýärsiňiz, ýöne käbir üýtgeşmeler garaşylmadyk we hatda gorkuzýar.
Bedeniňiz nähili üýtgär? Haýsy üýtgeşmeler adaty? Bir zat nädogry görünýän bolsa, kimden kömek soramaly?
Maslahat: ýigitleriň bedeniniň üýtgemegi barada okaň. Bu ýaşda-da olar üçin aňsat däldigine düşünersiňiz we olar hem edil siziň ýaly bu barada gaty alada edip bilerler.
Gormonlaryň täsiri astynda beden üýtgeýär
Ýetginjeklikde bedeniňiz ulalýar we çalt üýtgeýär, ulularyň bedenine öwrülýär. Fiziki ösüşiň bu döwri, gyzlarda geçiş döwrüniň başlamagy bilen - takmynan 10 ýaşynda başlaýar. 12-13 ýaşynda iň ýokary derejesine ýetýär (oglanlarda bu döwür has soň bolýar). Bu ösüş prosesi gormonlar tarapyndan dolandyrylýar.
Näme üýtgeýär?
- Boýy (käwagt ýylda 10 santimetr ösüp bilersiňiz)
- Agram (bu hem artyp, peselip biler)
- Bedeniň konstitusiýasy (bedeniň gatnaşygy deň däl üýtgeýär we derrew däl)
- Döşler ulalýar
- Çatalba güberçeginde gyllar döreýär.
- Aýbaşy başlaýar
- Deri ýaramazlaşyp biler
Möhüm! Her bir adamyň aýratyn ösüşi we ösüş depgininiň bardygyny ýadyňyzdan çykarmaň. Üýtgeşmeler töweregiňizdäki gyzlara garanyňda haýal bolsa, alada etme. Ejeňizden ýa-da başga bir ynamdar ululardan bilelikde barlagdan geçmek üçin klinika gitmegini sorap bilersiňiz. Şeýlelikde dogry ýagdaýda we öz tizligiňde ulalýandygyňa göz ýetirip bilersiň.
Men has uzyn boldum
Boýuňyz ep-esli özüp biler. Bu döwürde süňkler, myşsalar, bogunlar we tendonlar gaty güýçli bolansoň, özüňe ideg etmek möhümdir. Sport bilen meşgullanýan bolsaňyz, amatly maşk düzgünini kämilleşdirmäge ýa-da türgenleşikleriň güýjüni azaltmaga synanyşmak üçin tälimçi bilen gürleşiň. Gowy iýmeli, gowy uklamaly we stresden gaça durmaly. Bu kyn, ýöne oňa edilen ähli tagallalara we serişdelere degýär.
Bu ýaşda köplere görä horlanmaly, semremeli, döşleri gaty kiçi ýa-da tersine, gaty uly, aýaklary gaty gysga, eginleri gaty giň we umuman alanyňda töweregindäki zatlar has owadan we özümizden has gowy diýip pikir edýärler. Emma beýle däl.
3-4 ýylyň içinde bedeniňiz düýpgöter üýtgär. Ýeterlik owadan däl diýip pikir edýän zadyňyza üns berme. Galyberse-de, bedeniňiz uly stresde. Stres, berhiz we agyr türgenleşikler bilen oňa aşa ýükleme. Özüňe wagt ber. Sen owadan.
Göwsüm ulalýar
Belli bir wagt, göwsüňiziň agyryly we dartgynly bolandygyny duýup bilersiňiz: ýüzün ýatmak oňaýsyz, bu ýere sumka guşak degse ýakymsyz we ş.m.
Munuň geçjekdigini ýadyňyzdan çykarmaň. Döş agyrylary gaty agyr bolsa, lukman bilen maslahatlaşmaly. Şeýle hem eşikde başga bir gatlak döretmek we daşarky täsiri azaltmak üçin içki eşikleri saýlap bilersiňiz.
Möhüm! Bulary duýmasaňyz, göwsüňiziň ösmeýändigini aňlatmaýar. Ýöne alada edýän bolsaňyz, ynamdar ulular bilen habarlaşyň. Bilelikde klinika baryp, bedeniňiziň öz tizliginde we päsgelçiliksiz ösýändigine göz ýetirmek üçin barlagdan geçip bilersiňiz.
Saçlarym ulalýar we garalýar
Ýetginjeklikde bedeniň ösüşi gormonlaryň täsiri astynda ýüze çykýar. Bedende köp üýtgeşmelere sebäp bolýar; şol sanda saçyň ösmegi we garalmagy.
Gyllar çatalba güberçeklerinde we goltuklarda ösüp başlaýar we kellede, ýüzde, gollarda we aýaklarda has dykyz we garalyp biler.
Käbir gyzlar üçin bu ýakymsyz bir täsinlige öwrülýär: dodaklaryň ýa-da ýaňaklaryň üstündäki inçe saçlar öň görünmeýän bolsa, indi öz-özüne hormat goýmaga uly täsir edip biler.
Möhüm! Bedeniňiz size garşy däl. Gormonlaryň derejesi durnuklaşanda we işjeň ösüş döwri gutaranda, gaty gara saç meselesi wagtyň geçmegi bilen ýok bolar. Häzirki wagtda islenmeýän beden tüýlerinden dynmak isleseňiz, olary aýyrmak üçin amatly görnüşi tapmaga synanyşyň (epilasiýa, depilýasiýa, reňklemek). Islendik amal wagtynda arassaçylyk we gurallary sterilizasiýa etmek düzgünlerine hökman uýuň!
Mende aýbaşy başlady
Aýbaşy – bu endometriumyň işjeň gatlagy (ýatgynyň asty) aýyrylanda ýüze çykýan ganly akymdyr. Ilkinji aýbaşy (menarhe diýilýär) takmynan 9-12 ýaşynda bolýar. Jynsy ulgamynyň kadaly emele şekillenýändigini görkezýär.
Aýbaşydan soň alty aýdan bir ýyla çenli aýbaşy ýygylygy we dowamlylygy üýtgäp biler: bedeniň özi aýlawyň wagtyny we dowamlylygyny kesgitleýär. Bu döwürde, aýbaşynyň aralygy uzyn (28-35 günden köp) we gysga (28 günden az) bolup biler, dowamlylygy 2 gün ýa-da 7 gün bolup biler.
Möhüm! Ilkinji aýbaşydan soň, ynamdar uly adam - ejeňiz, daýzaňyz, aýal doganyňyz ýa-da başga biri bilen ginekolog lukmanyna baryp görmeli. Ginekolog zerur bolsa sizi barlar we hemme zadyň kadalydygyna göz ýetirer. Geljekde aýbaşy bilen baglanyşykly şübheleriňiz we soraglaryňyz bar bolsa, ginekolog lukmanyňyz bilen arkaýyn habarlaşyp bilersiňiz.
Güýçli maşklaryň aýbaşyny başlamagynyň öňüni alyp biljekdigini ýadyňyzdan çykarmaň. Işjeň ösüş döwründe ýeňil programma bilen meşgullanmak has gowudyr. Açlyk we berhiz, aýbaşy döremeginiň öňüni alyp biler. Deňagramly iýmitleniň.
Aýbaşy senenamasyny saklamagy ýatdan çykarmaň (telefon üçin programmalar bar: Flo, Period Calendar, Bilim). Yzygiderli aýbaşylar - şol bir wagtyň başlaýan we şol bir gün dowam edýän aýbaşylar - bedeniň kadaly işlemeginiň alamatydyr. Şonuň üçin indiki aýbaşyňyzyň haçan başlajakdygyny we taýýarlanmagy takmynan çaklap bilersiňiz (mysal üçin, ped satyn almak ýa-da işjeň dynç alyş/howuza syýahat meýilleşdirmezlik). Eger şowsuzlyk bar bolsa, senenama seredip derrew düşünip bilersiňiz.
Aýbaşy döwründe arassaçylyk
Jyns arassaçylygy hemişe berjaý edilmelidir. Ýöne aýbaşy döwründe oňa has ünsli seretmeli.
Arassalygy we täzeligi duýmak üçin irden we agşam arassa ýyly suw bilen öňden yza ýuwmaly - waginadan anusa çenli hereket etmeli.
Arassa prokladkany günüň dowamynda birnäçe gezek çalyşmaly (iň bolmanda her 4 sagatdan bir gezek). Ýanyňyzda 2-3 ätiýaçlyk üçin prokladka göteriň.
Derim erbetleşýär
Aýdyşymyz ýaly, beden gormonlaryň täsiri astynda ösýär. Käwagt deride erbet görünýär - gara nokatlar, düwürtikler, döreýär, deri guraýar ýa-da tersine, gaty ýagly bolýar.
Bu döwürde howsala düşmezlik (stres deri problemalaryny hem döredýär) we dogry idegi saýlamak möhümdir. Dostlaryňyzyň maslahatyna bil baglamaly dälsiňiz, sebäbi her kimiň derisi başga: oňa laýyk gelýän derman size laýyk gelmezligi we deri erbetleşmegi mümkin.
Ynamdar ulular bilen gürleşiň. Dermatolog lukmany bilen maslahatlaşmak üçin saglyk öýüne ýa-da başga bir hassahana baryp bilersiňiz, bu ýerde zerur bolsa barlagdan geçiriler. Deriňizi bejermek, zerur ideg önümlerini saýlamak, kosmetiki amallar barada maslahat bermek we ýörite berhiz ýazmak (zerur bolsa) size zerur taýýarlyklar berler.
Kosmetologyň ýanyna baryp bilersiňiz. Şeýle hem deriňizi gözden geçirer we derini bejermek önümleri saýlar.
Möhüm! Ilki bilen lukmançylyk barlagyndan geçmek has gowudyr. Galyberse-de, deri problemalary diňe ýetginjeklik sebäpli hem başlamaýar. Olary aşgazan-içege ulgamynyň, peşew-jyns ýa-da nerw ulgamlarynyň dürli keselleri bilen baglanyşdyryp bolar.
Jemleýiji
Bedeniňiz üýtgeýär we ajaýyp - siz ösýärsiňiz. Geň, üýtgeşik, oňaýsyz ýaly bolup görünmegi mümkin. Käbir üýtgeşmeler size manysyz ýaly görüner we käbirleri sizi begendirer.
Esasy zat, şeýle döwürde bedeniňiziň çäkli işleýändigini ýadyňyzdan çykarmaly däldir. Öwrenmäge, dynç almaga we täze güýmenjelere eýe bolmagyňyz üçin bedeniňize üns beriň. Ortaça fiziki işjeňligi saklamaga synanyşyň, sport bilen özüňizi aşa ýüklemäň, sagdyn iýmitleri iýiň, ýeterlik uky alyň we tolgunmaň.
