Janyňa kast etmek – kimdir biriniň ýaşaýyşa derek ölümi saýlamagydyr. Bu saýlaw onuň maşgalasy, dostlary we jemgyýet üçin elmydama weýran ediji bolup galýar. Ene-atasy, jigi-doganlary, klasdaşlary, türgenleşdirijileri we goňşylary soň özlerine köp wagtyň dowamynda “Näme üçin?” we “Biz nädip onuň öňüni alyp bilerdik?” ýaly soraglary sorap gezýärler.

Ýetginjeklik döwründe janyña kast etmek töwekgelçiligi köpelýär

Ähli ene-atalar öz çagalaryny goramak isleýär. “Toga barmagyňy sokma”, “Şkafdan bökme” ýa-da “Gyzyl ýananda ýoldan geçme” – bularyň hemmesi bize düşnükli we öz çagalarymyza ýerlikli derejede düşündirip bilýäris. 

Bedeniň has içgin ýerleriniň howpsuzlygy barada näme bilýäris? Köpümiz üçin bu mowzuk düýbünden nätanyş. Käbir ene-ata şeýle mowzuklary çagalary bilen gürleşmegi utanç görýär, käbiriniň bolsa bu barada ýeterlik maglumaty ýok ýa-da “bu barada” çagalaryna başga biriniň aýtmagyna garaşýarlar. 

Köp sanly adamlar aşgazanda agyry ýa-da näsazlyk duýan wagtlary, munuň sebäbini nämedir bir zat iýeni üçindir (ýa-da iýmändigi üçin) diýip geçýärler. Emma munuň sowuklamadan başlap, nerw bozulmalaryna çenli köp dürli sebäpleri bolup biler. Şonuň üçin hem her ýagdaýda näme etmelidigini bilmeli.

Aşgazanda agyrynyň sebäpleri

Iýmit siňdirişiň bozulmagynyň gelip çykyşy ýürek bulanma, ögemek, iç geçme, aşgazan agyry we beýleki dürli zatlar bolup biler. Ýygy-ýygydan duş gelýän sebäpler:

Neşekeşlik — gorkunç fenomen. Çünki, bu ýerde  gürrüň aňyň üýtgeme ýagdaýyny gazanmak maksady bilen dürli usullar arkaly (ýuwutmak, dem bilen sormak, sanjym etmek) neşe serişdelerini ulanmaklyga bolan azaply ymtylyş barada gidýär.

Aýratyn hem, şular ýaly ýagdaýa ýetmäge ýetginjekler ymtylýar. Öz-özüňden üýtgemek ýagdaýa düşmek neneňsi — bu ýetginjekler üçin gyzykly. Netije seýrek ýagdaýda garaşylyşy ýaly bolýar.

Üstesine hem, beden üçin weýrançylyklydyr. 

Ýetginjekler näme üçin neşe serişdeleri bilen gyzyklanýarlar?

“Jynsy terbiýe” söz düzümi köp ene-atada dartgynly ýagdaýlara sebäp bolýar. “BU barada çaga derrew aýtmalymy?” diýip soraýarlar. “Utanç!”

Jynsy terbiýe diňe jynslaryň arasyndaky “utanç” gürrüňlerden köprägini öz içine alýar. Bu fiziki ýagdaýy, arassaçalyk, ahlak we etika, şahsy howpsuzlyk düzgünleri we ýene birnäçe zat barada bilimdir. 

Jynsy terbiýe – bu...

Tutuş organizmiň işjeň ýagdaýda üýtgedip gurulmagy bolup geçýän pubertat döwürde: ulgamlaryň we organlaryň ählisi täze şertlere uýgunlaşýarlar. Bu bolsa ýürek-damar ulgamyna artykmaç agram salýar. Ýürege bu zatlara döz gelmäge nädip kömek etmeli?

Ýürege aşa agram düşmesi nädip döreýär?

Eger ýetginjegiň ene-atasy bolsaňyz, bu size aňsat däl. Ýaňy-ýakynda kiçijik we hemme zatda size doly bagly bolan adam birden uly, garaşsyz bolup, size mätäçligi düýbünden bes eden ýaly.

Emma siz entegem onuň hakynda alada edýärsiňiz. Indi bolsa "kyn söhbetdeşlik" diýilýän zady ýerine ýetirmek kararyna geldiňiz - saglyk, howpsuzlyk we serhetler barada.

Ony nädip bulaşdyryp bolar? Makalamyzda okaň.

Ýaşamak üçin iýmitlenmek gerek. Kesel wagtynda dogry iýmek aýratyn möhümdir. Iýmit derman bolmasa-da, dikeldiş wagtyna ep-esli derejede täsir edip biler.

Aşgazan-içege keselleriniň agyrlaşýan döwründe berk berhiz saklamaly, agyr iýmitleri aýyrmaly.

Ýöne COVID-19, dümew ýa-da ýiti ýokanç keselleri bilen keselläniňizde menýu nämäni goşmaly?

Esasy düzgün: berhizi berjaý ediň

Diňe iýýän zadyňyz däl, ony nädip we haçan iýeniňizem möhümdir. Şonuň üçin sagdyn ýa-da näsagdygyňyza garamazdan, size berhiz gerek:

Biziň ählimiz ýiti respirator wirusly ýokançlary bejereniňden, olaryň öňüni alanyň ýeňildigini bilýäris. Şonuň üçin hem immunitetiňi berkitmek, dümewden we beýleki kesellerden öz wagtynda sanjym almak, sagdyn durmuş ýörelgelerini berjaý etmek we özüňe sebäpsiz ýere agram salmazlyk ýaly öňüni alyş çärelerini geçirmäge çalyşýarys.

Emma bardy-geldi kesellän ýagdaýyňda näme etmeli? Kesel alamatlary aýrylan hem bolsa, bedeniň öňküsi ýaly dikelmedik bolsa, nädip kadaly ýagdaýa dolanmaly? 

Dikeldiş bejergisini geçmeli.

Güýz — ýiti ýokanç keselleriniň, sowuklamanyň we beýleki keselleriň ýaýraýan möwsümi. Okuw ýylynyň başlanmagy bilen bolsa, bu keseller okuwçylaryň arasynda tiz ýaýraýar.

Ene-atalarda köp sanly soraglar ýüze çykýar: Çaga kesellän bolsa, ony öýde alyp galmalymy? Ýiti respirator ýokanç kesellerini nädip bejermeli? Mekdep okuwçysyna keselden soň taplanmagyna nädip kömek etmeli?

Siziň çagaňyz ýiti respirator ýokanç keseli bilen keselledi